Heyecan, coşku, mutluluk, hüzün gibi daha çok soyut durumların, okuyucuyu etkileyici, duygulandırıcı ve hayran bıraktırıcı bir şekilde dile getirildiği metinlerde kullanılan anlatım türüne "coşku ve heyecana bağlı anlatım" denir. Bu anlatım türüyle oluşturulan metinlerin en önemlisi şiirdir.
Coşku ve heyecana bağlı anlatımla oluşturulan metinlerde iki unsur ön plana çıkar: anlam ve ahenk. Anlam zaten bütün metinlerin özelliğidir. Ahenk ise kelimelerin ses özelliklerine dikkat edilerek oluşturulan müzikli söyleyiştir. Tonlama, vurgu, ritim, ölçü, kafiye ve her türlü ses benzerliği, ahengi oluşturan unsurlardır.
Coşku ve heyecana bağlı anlatımla oluşturulan metinlerde genellikle yoğun (özlü) ve eksiltili bir anlatım vardır. Bunun temel nedeni, bu anlatımla oluşturulan metinlerde az sözle çok şey anlatmanın bir zorunluluk olarak algılanmasıdır.
Coşku ve heyecana bağlı anlatım, "ben" merkezli bir anlatım türüdür. Bir şiirde dile getirilenler, bir başkasının değil o mısraları yazan kişinin duygularıdır.
Lirik anlatımda dil, "heyecana bağlı işlev"de kullanılır. Kelimeler daha çok mecaz ve yan anlamlarıyla kullanılır. İmgelere (hayali görüntüler) çokça yer verilir. Bu anlatım türü şiirlerde, romanlarda, hikayelerde ve tiyatrolarda görülür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder